Hollandse lekkernij: sinterklaassnoep

In de categorie “Hollandse lekkernijen” schrijft ONS elke week over Hollandse lekkernijen; lekkere recepten, leuke weetjes of de geschiedenis ervan. Deze week: sinterklaassnoep.

Speculaas
Wellicht Hollands gezelligste koekje voorbij de thee of tijdens de koude feestmaanden: speculaas. Waarom ruikt het zo lekker? Wat zit er precies in? En wat staat er nu precies voor afbeelding op zo'n speculaasje?
Vroeger bakte men uit heidens gebruik speciale koeken, met als doel deze te offeren aan de goden. Heidens waren mensen die niet aan het Rooms Katholieke geloof aanhingen. Zo boden de heidense Germanen de koek bij een heilige eik om de goden gunstig te stemmen voor een goede oogst. Maar waarom wordt er vaak een heilige op de koek afgebeeld? De reden is simpelweg dat de bisschop van Myra, oftewel Sinterklaas, zeer geliefd was onder de bevolking omdat hij de armen onder de bevolking hielp. Vandaag de dag eren we gulheid deze goedheilig man nog steeds, door middel van het speculaasje.

Wist je dat speculaas in België speculoos genoemd wordt?

Speculaties
Heb jij je altijd al afgevraagd waar de heerlijk sterke geur van speculaas vandaan komt? Het speculaaskruid bestaat uit een mix van nootmuskaat, kruidnagel, gemberpoeder, witte peper en kardemom. In de 17^e eeuw kwamen deze specerijen met grote getallen naar Nederland via de zeevaart. Deze kwamen van de zogenoemde specerij-eilanden, zoals de Banda-eilanden en de Molukken.
Voor de bakkers waren deze specerijen erg prijzig, maar dit verdween al snel door het grote aanbod in de 17^e eeuw. De bakkers experimenteerde met het speculaaskruid, maar hielden de recepten altijd strikt geheim.

Pepernoten? Zoete noten!
Daar zijn ze weer, de pepernoten. Of heten deze minikoekjes eigenlijk wel pepernoten? Vaak verward men dit met kruidnoten. Officieel zijn de pepernoten gemaakt van grote vierkante stukken peperkoek, wat erg veel weg heeft van taaitaai.

Het gebruiken van pepernoten als strooigoed stamt uit de Germaanse tijd. De stamleider strooide graankorrels, wat symbool stond voor kiemkracht, uit naar baby’s. De strooiende arm wijst terug op het oude symbool van vruchtbaarheid, op de boer die zijn akker met zaad bestrooide. Het uitstrooien van vruchtbaar voedsel zien we nu nog steeds terug. Denk bijvoorbeeld aan rijst bij bruiloften.
Heel vroeger werden de pepernoten gemengd met muntstukken. Dit stamt af van een bizarre legende waarin Sint Nicolaas drie jonge meisjes tegenkwam. Hun vader kon de bruidsschat niet betalen en dwong daarom zijn dochters om de prostitutie in te gaan. De goedheiligman voegde er daarom wat muntstukken bij zodat ze alsnog hun bruidsschat konden betalen. Gelukkig vervangen we dit tegenwoordig gewoon met snoepgoed.
 
Wat een spetter van een letter!
Misschien wel het populairste cadeautje voor in de schoen: de chocoladeletter.
Over de geschiedenis en de oorsprong van de chocoladeletter verschillen de meningen nogal. Hoogstwaarschijnlijk hadden de letters in eerste instantie een educatieve functie. Ze zouden af kunnen stammen van letters van brooddeeg die in middeleeuwse kloosterscholen werden gebruikt bij het leren schrijven. De kinderen mochten dan na de les de letter opeten. Een andere mogelijkheid van de oorsprong is te vinden in de 19^e eeuw. In deze tijd was het een gewoonte om de cadeaus van Sinterklaas onder een kleed te leggen. Bovenop het cadeau lag een letter gemaakt van brooddeeg om aan te geven welk cadeau bij welk kind hoorde. 

En geen zorgen voor iedereen wiens naam begint met een 'i', dat lijkt misschien een stuk minder chocolade dan de letter 'w', maar alle letters hebben gewoon hetzelfde gewicht.


Bronnen:
http://www.gezelligstekoekje.nl/artikelen/speculaasweetjes
http://www.bakkerijaelbers.nl/feiten-en-fabels-over-sinterklaas/
http://www.welingelichtekringen.nl/samenleving/250018/tien-feitjes-over-pepernoten.html