ARCHIEF - In mei staan Oorlog & Bevrijding centraal bij ONS
In de maand mei staan Oorlog & Bevrijding ieder jaar centraal bij ONS. Met films, programma's en documentaires over de strijd, de slachtoffers en de nabestaanden. Ook dit jaar ziet u weer een reeks programma's binnen dit thema. Waaronder een selectie documentaires van filmmakers Bob Entrop en Raoul de Zwart. Met hun gekozen thema's en bijzondere gesprekken met getuigen en nabestaanden zetten zij bepaalde aspecten van de oorlog in een nieuw perspectief.
In mei ziet u de volgende documentaires van Entrop en De Zwart:
Naar de Boeren! vertelt het verhaal van Sjaak de Zwart, de vader van regisseur Raoul de Zwart, die als 12-jarig Haags ‘bleekneusje’ in maart 1945 per schip werd geëvacueerd van Den Haag naar het Groningse Marum.
De film begint tijdens de Hongerwinter van 1944-1945, wanneer de interkerkelijke bureaus besluiten tot een grote reddingsactie. In een tijd met gebrek aan bijna alles, slagen deze bureaus erin binnen enkele weken tienduizenden kinderen van de grote steden naar het platteland te evacueren. Niet alleen de bureaus zorgden voor deze kindertransporten, ook bedrijven, verenigingen en particulieren organiseerden deze evacuatie. Ondanks de omvang, is er van dit unieke historische feit maar één foto gemaakt. Maar veel van de kinderen van toen leven nog en kunnen hun ervaringen delen.
Naast Sjaak de Zwart vertellen ook andere ‘bleekneusjes’ van toen levendig over hun ervaringen: de Hongerwinter, het afscheid nemen van de ouders, het vertrek en de reis naar een onbekende bestemming en wildvreemde pleeggezinnen, hun verblijf en ten slotte hun terugkeer.
Woensdag 1 mei om 18:00 uur.
Een Stukje Blauw in de Lucht is een documentaire over de bijna vergeten geschiedenis van een miljoen Sinti en Roma (‘zigeuners’) die zijn omgekomen in de concentratiekampen van de Tweede Wereldoorlog. Filmmaker Bob Entrop neemt de kijker mee op een persoonlijke zoektocht naar het verleden van de Sinti en Roma in Nederland. De film is een reis in de tijd: in het heden reizen drie mensen met een cameraploeg naar Auschwitz, terwijl negen anderen tegelijkertijd het verleden laten herleven in persoonlijke verhalen. Het is voor het eerst dat zij openlijk over hun oorlogsherinneringen praten. Door de hechte vriendschappen die de afgelopen jaren zijn ontstaan tussen de overlevenden en regisseur Entrop, waren zij bereid uitgebreid over hun ervaringen in de oorlog te vertellen. In mooie beelden en soms heftige, maar ook spannende en aangrijpende verhalen wordt de toeschouwer meegezogen in een stuk geschiedenis dat tot nu toe verzwegen bleef.
Donderdag 9 mei om 20:00 uur.
8 november 1941. Bij het Noord-Hollandse dorpje Berkhout stort een Engelse bommenwerper neer. De vierkoppige crew overleeft de crash niet. De piloot en de navigator van het toestel worden begraven op het oorlogskerkhof van Bergen, maar de boordschutters worden als vermist opgegeven. Zij worden, samen met de wrakstukken van hun vliegtuig, begraven in de Noord-Hollandse zachte klei. En dan begint voor de nabestaanden van de vermisten een lange zoektocht, die ruim 65 jaar zal duren.
Memories in Mud volgt het bergingsproces, laat Ierse en Engelse nabestaanden en ooggetuigen aan het woord en toont de werkers van Defensie van een zeer betrokken en bijzondere kant, in wat wellicht de laatste grote berging in Nederland is.
Een film van Raoul de Zwart en Arthur van der Starre.
Woensdag 15 mei om 19:00 uur en zaterdag 25 mei om 20:00 uur.
In het Spoor van de Poolse Bevrijders vertelt het verhaal van de tienduizenden Poolse soldaten die in de Tweede Wereldoorlog hebben gestreden. Hun motto was ‘voor uw en onze vrijheid’. Tegen het einde van de oorlog bevrijdden zij Breda en omgeving. Ze koesterden de hoop hun eigen vaderland ook te kunnen bevrijden, maar kwamen bedrogen uit. Velen leefden tientallen jaren in ballingschap in verschillende landen in West-Europa.
In de documentaire volgen we het leven van de Poolse generaal Stanislaw Maczek, die op het Pools militair ereveld te Breda tussen zijn manschappen ligt begraven. Maczeks levensverhaal staat als het ware model voor wat veel Poolse mannen van zijn generatie hebben meegemaakt. In de film vertellen ooggetuigen, deskundigen en kinderen van Poolse oorlogsveteranen hoe het de Poolse bevrijders voor, tijdens en vooral ook na de oorlog is vergaan.
Dinsdag 21 mei om 19:00 uur en woensdag 29 mei om 22:00 uur.
De vader van filmmaker Bob Entrop heeft tussen 1943 en 1945 in de kampen Altengrabow en Muhlberg a/d Elbe als krijgsgevangene doorgebracht en daar het boek Prikkeldraad over geschreven. Hij behoorde tot de grote groep militairen die in 1943 de keuze kreeg zich vrijwillig te melden of onder te duiken. De meeste waren na de mobilisatie gewoon weer aan het werk gedaan. Nu, 65 jaar later, spreken zes mannen tussen de 90 en 96 jaar, voor het eerst, rijkelijk geïllustreerd met uniek beeldmateriaal en opnames in de voormalige kampen over hun krijgsgevangenschap en waarom ze zich vrijwillig hebben gemeld. De filmmaker volgt het boek van zijn vader en noteert daarbij de persoonlijke verhalen van de zes hoofdpersonen die ieder hun eigen beleving en herinneringen hebben. Het gaat hierbij om de kleine alledaagse verhalen die ze met gevoel voor detail heel beeldend kunnen verwoorden. De filmmaker ontdekt op zijn zoektocht dat deze groep militairen na de bevrijding bij terugkomst in Nederland niet met open armen is ontvangen. Net zoals zijn vader hebben de meeste daarom nooit meer over die tijd gesproken. Een bijzondere film voor al diegenen die deze tijd hebben meegemaakt en voor hun kinderen en kleinkinderen, waar van de meeste weinig of niets weten van wat er toen allemaal gebeurd is, simpelweg omdat hun vader, opa er nooit over gesproken heeft.
Woensdag 22 mei om 19:00 uur en dinsdag 28 mei om 23:00 uur.